Huzurevi Deneyi – Kişisel Sorumluluklarımız Sağlığımıza ve Mutluluğumuza Nasıl Etki Eder?

Giriş

Yaşlı insanlar huzurevlerine yerleştiğinde sağlık durumlarında gözle görülür bir düşüş yaşanmaktadır. Bununla beraber kalp hastalıkları, depresyon ve şeker hastalığı gibi hastalıklar da kişinin kendi hayatı üzerinde gücü ve kontrolü olmamasıyla ilişkilendirilmiştir. Huzurevindeki insanlar da kendi hayatları üzerindeki gücü ve kontrolü büyük oranda kaybetmektedirler.

Peki madem kişinin kişisel sorumluluğundaki düşüş sağlık durumu ve mutluluğunu olumsuz etkiliyorsa, o zaman kişisel sorumluluk üzerindeki artış sağlık durumunu ve mutluluğu olumlu yönde etkileyebilir mi? Bu soruya cevap aramak için Langer ve Rodin (1976) bir deney yaptılar.

Deney

Araştırmacılar deneyi bir huzurevinde gerçekleştirdiler. 4 katlı bir huzurevinde rastgele iki kat seçtiler. 4. katta yaşayanların kişisel sorumlulukları arttırılırken karşılaştırma grubu olan 2. katta yaşayanların kişisel sorumluluk düzeylerinde herhangi bir değişiklik yapılmadı.

Artan sorumluluk grubundaki bireylere odalarını, mobilyalarının düzenini ayarlamaları ve eğer bundan sonra şikayetleri varsa bunu bildirmelerinin kendi sorumlulukları olduğu söylendi. Katılımcılara ufak saksılarda bitki teklif edildi. Bu bitkilerin bakımlarının sorumluluğu da katılımcılara aitti. Ayrıca haftada iki geceden birini film gecesi yaptıklarını, eğer film izlemek istiyorlarsa hangi gün izleyeceklerini kendileri karar vermeleri istendi.

Karşılaştırma grubundaki bireylere de aynı ayrıcalıklar verildi. Ancak bu ayrıcalıklara yönelik hiçbir sorumluluk verilmedi. Örneğin, artan sorumluluk grubundakiler bitkilerini kendileri sulamak zorundayken karşılaştırma grubundakilerin bitkileriyse görevliler tarafından sulandı. Benzer şekilde artan sorumluluk grubundakiler ne zaman film izleyeceklerine kendileri karar verirken karşılaştırma grubundakilerin ne zaman izleyeceklerine görevliler tarafından karar verildi.

Ölçümler yapılan değişikliklerden 1 hafta önce ve 3 hafta sonra yapıldı. Katılımcılara ne kadar kontrol hissettikleri, ne kadar mutlu oldukları ve aktif hissettikleri soruldu. Ayrıca bakıcılara, katılımcıların ne kadar aktif, mutlu, sosyal, bağımlı oldukları ve uyku ve yeme alışkanlıkları soruldu.

Bulgular

• Artan sorumluluk grubundakilerin karşılaştırma grubundan daha mutlu ve aktif bir durumda olduğu bulundu.
• Artan sorumluluk grubundakiler karşılaştırma grubundakilere kıyasla filmlere daha çok katılım sağladı.
• Artan sorumluluk grubundakiler birbirlerini ziyaret etmek ve huzurevi görevlileriyle konuşmak gibi aktif eylemleri daha çok gösterdiler. Öte yandan sadece görevlileri izlemek gibi pasif eylemleri daha az gösterdiler.
• Artan sorumluluk grubundakilerin genel işlevselliklerinde %93 artış sağlanırken karşılaştırma grubundakilerin sadece %21’inde artış görüldü.
• Dahası Langer ve Rodin (1977) artan sorumluluğun uzun vadeli sonuçlarını incelemek için 18 ay sonra aynı huzurevine geri döndüklerinde artan sorumluluk grubundakilerin %15’inin, ancak karşılaştırma grubundakilerin %30’unun vefat ettiğini öğrendiler. Bu bulguyu destekler şekilde doktorlar artan sorumluluk grubundakilerin sağlık durumlarında iyileşme bildirirken karşılaştırma grubundakilerin sağlık durumlarında bozulma bildirdiler.

Sonuç

Sonuç olarak artan kişisel sorumluluğun (buna kişinin sahip olduğu görevler ve verdiği kararlar da dahil) sağlık düzeyini ve mutluluğu olumlu yönde etkilediği bulunmuştur.

Kaynakça