Şişirilmiş Bir Benlik: Narsisizm

Narsisizm Kelimesinin Kökeni

Narsisizm ismi Yunan mitolojisindeki bir efsaneden doğmuştur. Narkissos bu hikayeye göre, nehir tanrısı ile su perisinin oğludur. Tanrılar, Narkissos’a kendine hiç bakmaması halinde uzun bir ömür ile ödüllendirileceğini söyler. Ekho ise Narkissos’a aşıktır ama aşkına karşılık alamaz.

Ekho aşkını ormanda haykırır ancak karşılık alamadığı için bu ses dağlara çarpıp geri döner, “eko yapmak” da buradan gelmektedir. Tanrılardan biri olan aşk tanrıçası Afrodit, Ekho’nun aşkına karşılık alamamasına üzülür ve Narkissos’u cezalandırmak ister. Bir gün gölden su içmek için ilk kez suda kendi yansımasını gören Narkissos, görüntüsüne aşık olur ve kendine bakarken suya düşüp boğularak can verir. Dilimizdeki “aşka düşmek” deyimi de buradan gelir. Kısaca bu hikaye; başkalarının duygularına karşı duyarsız ancak kendisine çok önem gösteren bir kişiyi sembolize etmektedir.

Günümüzde Narsisizm

Narsisizm, psikologlar tarafından, özellikle son 30 yılda asrın vebası kabul edilmektedir. 21.yüzyıl ile birlikte gittikçe artan tüketim kültürü, narsisizmin de artmasına neden olur. Sürekli kendimizi düşünüyoruz, gerçek benliğimizde olmayan, olmasını istediğimiz iyi, ilgi çekici, başkaları tarafından takdir görebilecek özellikleri düşünüyor ve onlara sahipmiş gibi davranıyoruz. 

Bunu yaptıkça hep daha fazlasını istiyor, daha iyi olmak istiyor, daha çok şeye sahip olmak istiyor, daha çok takdir görmek, beğenilmek istiyoruz ve hiçbiri yeterli gelmediği için hayattan zevk alamıyoruz. Bununla beraber günümüz çocuklarına “orantısız övgü ve ilgi” veriliyor. Anne babalar çocuklarını hep haklı görüyor, onların diğer çocuklar arasında en iyi olduğunu düşünüyor. Bunu her ne kadar çocuğun iyiliği için yapsalar da farkında olmadan süper narsistlerin yetişmesine yol açabiliyorlar. Bir diğer sebep, günümüz eğitim sisteminin tamamen sıralamaya, sınavlara ve rekabete odaklanmasıdır. Öğrencileri kategorize eden bu sistem onların daha çok hırslanmalarına ve kendileri dışında kimseyi gözlerinin görmemesine yol açıyor. Narsisizmin artışını etkileyen bir diğer etken “sosyal medya kullanımı” dır. Bireyler sosyal medya platformlarını kendilerini sergileyebilme fırsatı olarak görürler. İnsanlar, internet ortamında en güzel hallerini sergiler, kusurlarını kolayca gizler ve her şeyi ile mükemmel biri imajı çizer. Oldukları kişiden çok olmak istedikleri kişi gibi davranır. Özellikle sosyal medyadaki paylaşımların çoğu “selfie”lerden oluşur. Selfie; çekim açısı, ortam, duruş, odak olarak kişinin kendi görüntüsünü tamamen kontrol edebildiği bir fotoğraftır ve kişiler paylaştıkları bu selfieler ile beğenilmek istedikleri diğerlerini kolayca manipüle edebilirler.

Narsisizmde Görülen Bazı Özellikler

Özetle narsistler kendilerine dair abartılı bir üstünlük hissine sahiptir, özel ve biricik olduklarına inanırlar, başkalarının kendisine hayranlık beslemesini beklerler, empati kuramazlar, diğerlerini genellikle kendi istekleri için sömürürler. Tabii ki her insanın sevilmek, beğenilmek ve takdir edilmek gibi doğal ihtiyaçları bulunabilir ancak kişinin kendine aşırı bir sevgi beslemesi, bu sevginin onun kişilerarası ilişkilerinde bozucu bir etkiye yol açması ve diğer insanların hayatlarını etkilemesi ile tehlikeli bir hal alır. Tüm bu şaşaalı ve havalı görülebilecek özelliklere rağmen aslında narsistler başkalarını sevmeyi başaramadıkları gibi kendilerini de sevemezler.Narsisizmin oluşmasında çocukluk döneminde annenin yoksunluğu, ebeveynleri tarafından aşağılanma, ihmal ya da istismar edilme gibi zor yaşantılar olabilir ve bunlar bireyin kendine dair bir aşağılık hissi oluşmasına neden olur. Bireyler bu his ile baş edebilmek için kendisini çok seviyormuş ve değer veriyormuş gibi davranır, halbuki her narsistin içinde kırılgan bir çocuk yatar…

Kaynakça

Akkaş, C., Bakırtaş, H., & Çiftçi, S. (2020). ‘NARSİSTAGRAM’: INSTAGRAM KULLANIMINDA NARSİSİZM. Selçuk İletişim, 13(1), 130-157.

Alanka, Ö. ve Cezik, A. (2016) Dijital Kibir: Sosyal Medyadaki Narsistik Ritüellere İlişkin Bir İnceleme, 1(2), 550-568.

Evren, C. (1997), İzm’ler Dizisi: Narsisiszm, BDS Yayınları, İstanbul.

Karaaziz, M., & Atak, İ. E. (2013). Narsisizm ve narsisizmle ilgili araştirmalar üzerine bir gözden geçirme. Nesne Psikoloji Dergisi, 1(2), 44-59.

Tatlı, E. (2018) “Selfıe”: Masum Bir Eğlence Mi, Narsist Kişiliğin Sunumu Mu?, Uluslararası İletişimde Yeni Yönelimler Konferansı Eğlence ve Ürün Yerleştirme, 3-4 Mayıs 2018, 261-263.

Twenge, J.M. ve Campbell, W.K. (2010) Asrın Vebası Narsisizm İlleti, İstanbul: Kaknüs Yayınları.

Yılmaz, M. T. (2014). Obez benlik: Narsisizm. Eleştirel Pedagoji, 6(35), 55-65.